Organizacja pozarządowa to nie tylko wolontariat i działalność społeczna. Aby skutecznie realizować swoją misję, NGO potrzebuje stabilnych źródeł finansowania. Wiele osób pyta więc: organizacja pozarządowa – jak zarabiać legalnie i zgodnie z przepisami? Odpowiedź jest zaskakująco szeroka, bo polskie prawo daje fundacjom i stowarzyszeniom kilka głównych możliwości pozyskiwania środków.
Darowizny i 1,5% PIT
Najbardziej rozpoznawalnym źródłem przychodu NGO są darowizny od osób prywatnych i firm. Szczególnym mechanizmem jest 1,5% podatku PIT, który każdy podatnik może przekazać organizacji pożytku publicznego. Z tego rozwiązania korzystają m.in. Szlachetna Paczka czy Fundacja Rak’n’Roll, pozyskując miliony złotych rocznie.
Darowizny można odliczać od podatku (art. 26 ustawy o PIT i art. 18 ustawy o CIT), a dla NGO są one najprostszym sposobem na stabilne wsparcie.
Trzeba jednak pamiętać, że aby zebrać środki z 1,5% potrzebujemy komunikować na ten temat w okresie rozliczenia PITów (styczeń-koniec kwietnia). Jest to 1% od kwoty przekazywanego podatku, dlatego od jednej osoby w Polsce średnio uzyskuje się 182 zł.
Dotacje i granty
Drugim filarem są dotacje z budżetu państwa, samorządów i funduszy międzynarodowych. Organizacje pozarządowe mogą startować w konkursach np. w programie NOWEFIO, w Funduszu Aktywni Obywatele, a także w projektach finansowanych z Funduszy Europejskich. Dzięki nim NGO realizują zadania publiczne, np. prowadzą świetlice środowiskowe czy programy integracyjne.
Więcej na temat zdobywania finansowania poprzez dotacje przeczytacie w naszym artykule: Jak zdobyć finansowanie dla fundacji bez proszenia o darowizny?
Odpłatna działalność pożytku publicznego
Część NGO decyduje się na odpłatną działalność pożytku publicznego, czyli np. organizowanie warsztatów, kursów czy sprzedaż publikacji w cenie pokrywającej koszty. To forma pozyskiwania środków na opłacenie kosztów działalności, która nie wymaga zakładania działalności gospodarczej, o ile przychody = koszty organizacji projektu/ programu.
Przykład: organizacja ekologiczna może sprzedawać bilety na warsztaty recyklingowe, a cały przychód musi pokryć koszty organizacji, nie ma tutaj przestrzeni na budowanie nadwyżek finansowych (zysków) – jest to zabronione. Całość kwoty musi być wydana na ten cel, na który została pozyskana. Zachęcamy do zgłębienia tematu sprawdzając: art. 20, art. 5 oraz art. 34.
Działalność gospodarcza NGO
Jeśli organizacja chce pozyskiwać środki w sposób przedsiębiorczy i generować “wolne środki”, z których będzie opłacać zespół, rozwijać się budować nadwyżkę,może prowadzić działalność gospodarczą wpisaną do KRS – organizacja staje się przedsiębiorcą. W tym przypadku NGO działa trochę jak zwykła firma, ale z istotnym ograniczeniem, to znaczy, że cały zysk przeznaczany jest na cele statutowe, a nie na budowanie majątku właścicieli – bo jak wiemy, fundacje i stowarzyszenia nie mają właściciela.
Dobrym przykładem jest Fundacja Hearty, która organizuje szkolenia dla firm oraz oferuje pakiety sponsorskie przy swoim charytatywnym wydarzeniu jakim jest Musicial Charytatywny. Podobnie Fundacja Feminoteka, która prowadzi sklep Samo Dobro.
Zbiórki i crowdfunding
Wiele organizacji korzysta też ze zbiórek publicznych (zgłaszanych w portalu zbiorki.gov.pl) oraz crowdfundingu online. Platformy takie jak Zrzutka.pl czy Siepomaga pozwalają zebrać środki na konkretny cel, np. leczenie dziecka, budowę domu czy realizację kampanii społecznej.W internecie funkcjonuje obecnie bardzo wiele takich zbiórek i stale pojawiają się nowe, dając realną możliwość pozyskania środków. Najlepiej działają one jednak wtedy, gdy wokół misji organizacji uda się zbudować aktywną i lojalną społeczność, gotową regularnie wspierać jej działania.
Sponsoring i partnerstwa z biznesem
Organizacje pozarządowe coraz częściej wchodzą też we współpracę z biznesem. Można pozyskiwać darowizny lub wejść we współpracę na zasadzie wymiany korzyści – np. przy sponsoringu.
Sponsoring różni się od darowizny tym, że firma otrzymuje świadczenie wzajemne, np. promocję swojego logo. To forma, która może generować dodatkowe środki, ale wymaga posiadania zarejestrowanej działalności gospodarczej i możliwości wystawiania faktur. Dobrym przykładem są akcje partnerskie Szlachetnej Paczki, np. cegiełki Allegro Charytatywni.
Organizacja pozarządowa – jak jeszcze może zarabiać?
Oprócz powyższych źródeł warto pamiętać, że NGO może także:
- pobierać składki członkowskie (stowarzyszenia)
- prowadzić sklepy charytatywne z gadżetami (np. koszulki, torby, kubki),
- organizować płatne wydarzenia. Przykładowo: konferencje, biegi, koncerty,
- prowadzić loterie fantowe i bingo fantowe, po wcześniejszym zgłoszeniu lub uzyskaniu zezwolenia w KAS.
Każde z tych źródeł wymaga jednak przejrzystej księgowości i odpowiedniego zakwalifikowania jako działalność nieodpłatna, odpłatna lub gospodarcza (zgodnie z art. 10 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie).
Pytanie „organizacja pozarządowa jak zarabiać” ma wiele odpowiedzi. NGO mogą opierać się na darowiznach i 1,5% PIT, korzystać z grantów, prowadzić odpłatne warsztaty, a nawet działać gospodarczo jak firma. Z tym że każdy zarobiony grosz wraca do realizacji misji społecznej. Kluczem jest wybór odpowiedniego modelu i prowadzenie przejrzystej księgowości. Dzięki temu organizacja pozarządowa nie tylko przetrwa, ale i rozwinie skrzydła, zwiększając swój wpływ na otoczenie.
Jeżeli nadal potrzebujesz rozwinięcia tematu zarabiania w NGO pobierz naszego ebooka.
FAQ:
- Czym różni się działalność odpłatna od gospodarczej w NGO?
Działalność odpłatna polega na pobieraniu opłat w wysokości pokrywającej koszty (np. bilet na warsztaty). Jeśli organizacja zaczyna zarabiać więcej niż wynoszą koszty, działalność staje się działalnością gospodarczą.
- Czy NGO musi płacić podatki od zarobków?
Tak, w niektórych przypadkach. Organizacje płacą VAT od usług komercyjnych i CIT od działalności gospodarczej, ale mogą korzystać z ulg podatkowych i zwolnień (np. z art. 17 ustawy o CIT – zwolnienia dla organizacji realizujących cele statutowe). - Czy każda organizacja może korzystać z 1,5% PIT?
Nie, tylko te organizacje, które mają status OPP (Organizacja Pożytku Publicznego) wpisany do KRS.
